Lễ
Đại đăng khoa
(Lễ Đính hôn hay Lễ hỏi tổ chức bên nhà gái )
(Lễ Đính hôn hay Lễ hỏi tổ chức bên nhà gái )
Vai trò người Chủ hôn bên nhà trai.
Ý nghĩa : Đại đăng khoa là nói về việc sĩ tử đi thi đã đậu, có
tên trên bảng vàng. Trong hôn lễ có nghĩa cô gái được chàng trai chấm làm cô
dâu tương lai, trước bao nhiêu người con gái khác và chỉ còn chờ bên nhà gái
hứa gã là sẽ chọn ngày tổ chức lễ cưới Tiểu đăng khoa, trong đó cũng có hàm ý
vui mừng chung của hai họ. Lễ này cũng còn được gọi là Lễ hỏi.
Lễ hỏi là nhà trai mang sính lễ sang hỏi nhà gái, xem có chắc gã con gái cho mình không và khi nhận lễ vật, là nhà gái đã trà lời là chắc chắn gã. Cụ thể hơn, họ sẽ cho phép chú rễ tiến hành nghi thức bái gia tiên để chính thức công nhận đây là con rễ tương lai của gia đình mình.
Cũng vậy, trong nghi lễ này nhà gái sẽ cho phép cô dâu nhận nữ trang bên nhà trai và đương nhiên, con gái của họ cũng chính thức trở thành con dâu tương lai của họ nhà trai.
Còn lễ Đính hôn là nhà trai mang lễ vật sang nhà gái để thỏa thuận, giao kết chính thức với nhà gái về việc gã con gái của mình cho nhà trai.
Lễ hỏi là nhà trai mang sính lễ sang hỏi nhà gái, xem có chắc gã con gái cho mình không và khi nhận lễ vật, là nhà gái đã trà lời là chắc chắn gã. Cụ thể hơn, họ sẽ cho phép chú rễ tiến hành nghi thức bái gia tiên để chính thức công nhận đây là con rễ tương lai của gia đình mình.
Cũng vậy, trong nghi lễ này nhà gái sẽ cho phép cô dâu nhận nữ trang bên nhà trai và đương nhiên, con gái của họ cũng chính thức trở thành con dâu tương lai của họ nhà trai.
Còn lễ Đính hôn là nhà trai mang lễ vật sang nhà gái để thỏa thuận, giao kết chính thức với nhà gái về việc gã con gái của mình cho nhà trai.
Tất cả 3 ý nghĩa trên đều có cùng mục đích chung, nhưng không có
giấy tờ nào ràng buộc và chỉ có điều ràng buộc đương nhiên là phải tổ chức buổi
lễ có sự chứng kiến của tổ tiên, cùng bà con, làng nước.
Tiến trình nghi lễ tuần tự theo các bước như sau:
1/- Chuẩn bị Sính phẩm lễ vật.
Gồm có: một đôi đèn to, mâm trầu cau; bánh cốm; mứt sen; rượu; chè; bánh phu thê (bánh xu xê), bánh đậu xanh, lợn sữa quay.v.v...... tiền dẫn cưới và 4 miếng trầu tiêm để trên khai rượu có 2 cái chung. Phần sính nghi của cô dâu tối thiếu phải có đôi bông tai và cặp nhẫn.
Gồm có: một đôi đèn to, mâm trầu cau; bánh cốm; mứt sen; rượu; chè; bánh phu thê (bánh xu xê), bánh đậu xanh, lợn sữa quay.v.v...... tiền dẫn cưới và 4 miếng trầu tiêm để trên khai rượu có 2 cái chung. Phần sính nghi của cô dâu tối thiếu phải có đôi bông tai và cặp nhẫn.
Khi đoàn nhà trai đi qua thì Chủ hôn nhà trai đi đầu, cha mẹ chú
rể, chú rể bưng quả có đôi bông tai, bên ngoài là 1 đôi đèn, rễ phụ bưng khai
trầu, đoàn mâm quả đi sau, chọn: 3,5,7,9 quả số lẽ tượng trưng cho sự phát
triển và bà con thân tộc đi sau cùng.
Nhà trai đến cửa thì dừng lại, ông Chủ hôn nhà trai cùng rễ phụ mang khai trầu rượu vào để trên bàn giữa, chú rễ phụ( không trình lễ giữa đường) rót rượu và Chủ hôn nhà trai nói :
Nhà trai đến cửa thì dừng lại, ông Chủ hôn nhà trai cùng rễ phụ mang khai trầu rượu vào để trên bàn giữa, chú rễ phụ( không trình lễ giữa đường) rót rượu và Chủ hôn nhà trai nói :
"Thưa ông trưởng họ nhà gái, đúng như sự thỏa thuận của
2 nhà , hôm nay nhà trai mang sính lễ sang đây để xin được tiến hành nghi lễ
Đai đăng khoa. Hiện nhà trai đã đến chờ ngoài ngõ, nay tôi ra chung rượu này để
trình qua trước hết là Tổ bên nhà gái, sau nữa là ông Chủ hôn cho phép nhà trai
được trình lễ nhập gia."
Đáp lại, người Chủ hôn nhà gái bước vào bàn thờ thắp 3 nén
hương, mời ông Chủ hôn nhà trai trình báo với gia tiên. Sau đó, Chủ hôn nhà gái
nhận lời và Chủ hôn nhà trai trở ra dẫn họ nhà trai cùng tiến vào nhà.
Khi vào nhà an tọa xong, đôi bên giới thiệu nhau về thành phần tham dự.
Khi vào nhà an tọa xong, đôi bên giới thiệu nhau về thành phần tham dự.
2/-Lễ trình sính phẩm lễ vật.
(dành cho chú rễ làm lể bái từ đường bên nhà gái).
Sau đó Chủ hôn nhà trai cho rễ phụ rót rượu và nói nhập đề đại loại như:
"Kính thưa quí lưỡng tộc và quí quan khách, Người xưa thường nói:Nam
Sau quá trình tìm hiểu, yêu thương nhau và cũng được cha mẹ hai gia đình chấp thuận, cho nên nhà trai hôm nay mang lễ phẩm sang đây để xin được tiến hành nghi lễ Đại đăng khoa và cho phép chú rễ làm lễ bái từ đường bên họ nhà gái.
Sau đây tôi xin trình qua lễ vật gồm có:
( tiến lại dở từng mâm và nói rõ thứ gì để cúng lễ gia tiên, các món của cô dâu chưa trình)
1 cặp đèn, 1 cặp trà, rượu, 1 quả trái cây, 1 quả bánh…
Xin được trình qua quí lưỡng tộc và cùng quí vị quan khách được rõ."
(dành cho chú rễ làm lể bái từ đường bên nhà gái).
Sau đó Chủ hôn nhà trai cho rễ phụ rót rượu và nói nhập đề đại loại như:
"Kính thưa quí lưỡng tộc và quí quan khách, Người xưa thường nói:
Sau quá trình tìm hiểu, yêu thương nhau và cũng được cha mẹ hai gia đình chấp thuận, cho nên nhà trai hôm nay mang lễ phẩm sang đây để xin được tiến hành nghi lễ Đại đăng khoa và cho phép chú rễ làm lễ bái từ đường bên họ nhà gái.
Sau đây tôi xin trình qua lễ vật gồm có:
( tiến lại dở từng mâm và nói rõ thứ gì để cúng lễ gia tiên, các món của cô dâu chưa trình)
1 cặp đèn, 1 cặp trà, rượu, 1 quả trái cây, 1 quả bánh…
Xin được trình qua quí lưỡng tộc và cùng quí vị quan khách được rõ."
Khi nhà gái nhận lễ xong, Chủ hôn nhà gái cho mang lễ phẩm trái
cây, đèn…và khui 1 chay rượu lên bàn thờ để chuẩn bị cho chú rễ làm lễ bái gia
tiên và ra mắt họ hàng bên nhà gái.
(Lưu ý, trong lễ bái gia tiên này chỉ có mình chú rễ, không có cô dâu cùng hành lễ. Và các phần nghi thức bái gia tiên đều do Chủ hôn nhà gái thực hiện.)
(Lưu ý, trong lễ bái gia tiên này chỉ có mình chú rễ, không có cô dâu cùng hành lễ. Và các phần nghi thức bái gia tiên đều do Chủ hôn nhà gái thực hiện.)
3/- Lễ yết kiến nhạc phụ, nhạc
mẫu.
Khi chàng rễ bái gia tiên xong Chủ hôn nhà trai nói:
"Kính thưa quí bổn tộc và quí quan khách, Sau khi nhà gái nhận lễ vật của nhà trai, thì xem như nhà gái đã hứa kết tình thông gia cùng với nhà trai. Cũng vậy, sau khi cho phép chú rễ làm lễ bái tổ tiên bên họ nhà gái xong, thì cũng có nghĩa là họ nhà gái đã chấp nhận đây là chàng rễ tương lai của gia đình mình.
Để đánh dấu sự kiện quan trọng này, kể từ nay, cho phép chú rễ tương lai được tập gọi bằng ông bà cha mẹ của cô dâu là ông bà cha mẹ của mình, cũng như đối với họ tộc bà con bên nhà gái cũng đều như vậy.
Và giờ đây cho phép chú rễ mượn chung rượu để xin được ra mắt nhạc phụ, nhạc mẫu cùng với ông bà họ tộc bên nhà gái hiện diện trong ngày lễ hôm nay."
( Nếu còn ông bà nội ngoại thì mời rượu trước, sau đó là cha mẹ sau. Sau cùng là nhờ ông nhạc giới thiệu mọi người cho chú rễ ra mắt).
Khi chàng rễ bái gia tiên xong Chủ hôn nhà trai nói:
"Kính thưa quí bổn tộc và quí quan khách, Sau khi nhà gái nhận lễ vật của nhà trai, thì xem như nhà gái đã hứa kết tình thông gia cùng với nhà trai. Cũng vậy, sau khi cho phép chú rễ làm lễ bái tổ tiên bên họ nhà gái xong, thì cũng có nghĩa là họ nhà gái đã chấp nhận đây là chàng rễ tương lai của gia đình mình.
Để đánh dấu sự kiện quan trọng này, kể từ nay, cho phép chú rễ tương lai được tập gọi bằng ông bà cha mẹ của cô dâu là ông bà cha mẹ của mình, cũng như đối với họ tộc bà con bên nhà gái cũng đều như vậy.
Và giờ đây cho phép chú rễ mượn chung rượu để xin được ra mắt nhạc phụ, nhạc mẫu cùng với ông bà họ tộc bên nhà gái hiện diện trong ngày lễ hôm nay."
( Nếu còn ông bà nội ngoại thì mời rượu trước, sau đó là cha mẹ sau. Sau cùng là nhờ ông nhạc giới thiệu mọi người cho chú rễ ra mắt).
4/- Lễ trình sính nghi cho cô
dâu.
Đến phần trình sính nghi cho cô dâu Chủ hôn nhà trai nói:
Đến phần trình sính nghi cho cô dâu Chủ hôn nhà trai nói:
"Kính thưa quí bổn tộc và quí quan khách, trong buổi lễ
hôn nay, ngoài những sính phẩm lễ vật để chú rễ làm lễ bái từ đường bên họ nhà
gái, thì họ nhà trai cũng có đem qua một đôi bông, ….để làm quà sính lễ cho cô
dâu.
Kính trình qua cùng quí lưỡng tộc và quí quan khách."
Xong, nhà gái sẽ gọi cô dâu ra chào 2 họ và nhận nữ trang xong, thì đến phần:
Kính trình qua cùng quí lưỡng tộc và quí quan khách."
Xong, nhà gái sẽ gọi cô dâu ra chào 2 họ và nhận nữ trang xong, thì đến phần:
5/- Lễ cô dâu yết kiến cha mẹ
chồng
Chủ hôn nhà trai cho rót rượu nói tiếp:
"Kính thưa quí bổn tộc và quí quan khách, Sau khi chú rễ tương lai làm lễ ra mắt tổ tiên bên họ nhà gái xong, thì họ nhà gái đã chấp nhận đây là chàng rễ tương lai của gia đình mình.
Đồng thời sau khi cô dâu nhận sính lễ của nhà trai xong, thì nhà trai cũng đã chấp nhân đây là cô dâu tương lai của họ tộc nhà mình.
Tương tự như chú rễ, từ nay họ nhà trai cũng cho phép cô dâu tương lai được tập gọi ông bà cha mẹ của chú rể là ông bà cha mẹ của mình, cũng như đối với họ tộc bà con bên nhà trai cũng đều như vậy.
Chủ hôn nhà trai cho rót rượu nói tiếp:
"Kính thưa quí bổn tộc và quí quan khách, Sau khi chú rễ tương lai làm lễ ra mắt tổ tiên bên họ nhà gái xong, thì họ nhà gái đã chấp nhận đây là chàng rễ tương lai của gia đình mình.
Đồng thời sau khi cô dâu nhận sính lễ của nhà trai xong, thì nhà trai cũng đã chấp nhân đây là cô dâu tương lai của họ tộc nhà mình.
Tương tự như chú rễ, từ nay họ nhà trai cũng cho phép cô dâu tương lai được tập gọi ông bà cha mẹ của chú rể là ông bà cha mẹ của mình, cũng như đối với họ tộc bà con bên nhà trai cũng đều như vậy.
Và giờ đây, mời chú rễ giúp cô dâu rót chung rượu lạc để cô
dâu tương lai ra mắt cha mẹ chồng, cùng với bà con đang hiện diện."
6/. Lễ lui đèn: (nếu có lên đèn)
Chủ hôn hoặc chủ lễ lấy đôi đèn xuống rồi chụm lại cho tắt
(không thổi)
7. Kết.
Xong đâu đó, Chủ hôn nhà trai rót rượu nói:
"Kính thưa quí lưỡng tộc và quí quan khách, nghi Lễ Đại đăng khoa là một nghi thức long trọng nhất trong phong tục hôn nhân truyền thống của dân tộc. Đây được xem là ngày thông báo chính thức của gia đình bên gái về việc hứa gả con gái của mình cho họ nhà trai, trong đó có sự chứng giám linh thiêng của tổ tiên và bà con hai họ.
Cho nên, đây là giai đoạn hết sức quan trọng trong tiến trình quan hệ hôn nhân. Vì một khi lễ vật của nhà trai mang qua được nhà gái chấp nhận, thì cũng có nghĩa là nhà gái đã chính danh đồng ý, chấp nhận kết tình thông gia cùng với họ hàng nhà trai.
Đồng thời cô con gái giờ đây đã trở thành "vợ sắp cưới" của chàng trai, và chàng trai đã chính thức được nhận là con rể tương lai của gia đình nhà gái.
Như vậy, kể từ nay đôi trai gái này được coi là đôi vợ chồng chưa cưới, xin nhắc lại: là đôi vợ chồng chưa cưới, chỉ còn chờ đến ngày cưới là 2 người mới chính thức bước vào đời sống vợ chồng.
Xong đâu đó, Chủ hôn nhà trai rót rượu nói:
"Kính thưa quí lưỡng tộc và quí quan khách, nghi Lễ Đại đăng khoa là một nghi thức long trọng nhất trong phong tục hôn nhân truyền thống của dân tộc. Đây được xem là ngày thông báo chính thức của gia đình bên gái về việc hứa gả con gái của mình cho họ nhà trai, trong đó có sự chứng giám linh thiêng của tổ tiên và bà con hai họ.
Cho nên, đây là giai đoạn hết sức quan trọng trong tiến trình quan hệ hôn nhân. Vì một khi lễ vật của nhà trai mang qua được nhà gái chấp nhận, thì cũng có nghĩa là nhà gái đã chính danh đồng ý, chấp nhận kết tình thông gia cùng với họ hàng nhà trai.
Đồng thời cô con gái giờ đây đã trở thành "vợ sắp cưới" của chàng trai, và chàng trai đã chính thức được nhận là con rể tương lai của gia đình nhà gái.
Như vậy, kể từ nay đôi trai gái này được coi là đôi vợ chồng chưa cưới, xin nhắc lại: là đôi vợ chồng chưa cưới, chỉ còn chờ đến ngày cưới là 2 người mới chính thức bước vào đời sống vợ chồng.
Phần nghi lễ hôm nay đến đây cũng xem như cơ bản hoàn thành,
phần còn lại của 2 gia đình là :sẽ bàn bạc và thống nhất với nhau về thời gian
cử hành lễ cưới để 2 bên cùng chuẩn bị."
Sau khi bàn bạc xong, Chủ hôn nhà gái sẽ mời nhập tiệc và tiệc
xong Chủ hôn nhà trai rót rượu trình lễ dự kiếu, ra về./.
22/7/2015
